ÖTİROİD HASTALIK SENDROMU (ÖHS)
ÖHS uzun yıllardır bilinen bir sendromdur. Tiroid dışı bazı ağır hastalıkların (örneğin ameliyat stresinin veya ağır enfeksiyonların) seyri sırasında gözlenen düşük T3 düzeyinin önceleri anormal olduğu sanılmış ve bazı laboratuvar bulgularını açıklamada zorluk çekilmiştir. Bir ara bazı araştırıcılar tarafından, düşük T3 düzeyini yükseltmek için hastalara T3 verilmiş ve kas proteinlerinin yıkımında artma olduğu gözlemlenmiştir (1). Daha sonraları bu durumun yalnız laboratuvarda var olan, protein kaybını ve katabolizmayı minumum düzeye indirmeye yönelik bir homostatik uyum mekanizması olduğu anlaşılmıştır.
ÖHS'de, TSH normaldir veya hafifce yükselmiştir. Bu sendromun fizyopatolojisinin temelinde T4-T3 dönüşümünde olan bozukluk yatmaktadır. Bu dönüşümü önleyen klinik durumlar için Tablo 12-1’ e bakınız.
Tablo): T4'ün T3'e dönüşümümü önleyen klinik durumlar:
Sistemik hastalıklar,
Açlık
Cerrahi stres
Çeşitli ilaçlar
Prednizon
Propiltiourasil
Amiodaron
Radyo-opak kontrast materyeller
Propranolol
T4 düzeyi düşük veya normal olabilir. Mortalite T4 düzeyi ile ters orantılıdır. Ağır bir hastalık geçirmekte olan hastada T4 düzeyinin yüzde 2 mikro gramın altına indiği durumlarda, mortalite yüzde 80'e yaklaşmaktadır (2). İlginç olarak, levotiroksin veya L-T3 tedavisi bu kötü prognozu değiştirmemektedir (3,4). Laboratuvar bulguları hipotiroidizmi düşündürüyorsa, yani düşük T3 ve T4'e yüksek TSH eşlik ediyorsa, serum rT3 düzeyine bakılmalıdır. Normalde hipotiroidizmde rT3 düzeyi düşük, ÖHS'unda ise yüksektir (5).
KAYNAKLAR-ÖHS
1) Gardner, D. F., Kaplan, M. M. et al.: Effect of triiodothyronine replacement on the metabolic and pituitary responses to starvation. NEJM, 300: 579, 1979.
2) Kaptein, E. M., Seiner J. M., Robinson S. J. et al.: Relationship of altered thyroid hormone indices to survival in nonthyroidal illnesses. Clin. Endocr. (Oçf) 16: 565, 1982.
3) Becker, R. A., Vaughan, G. M. et al.: Hypermetabolic low triiodothyronine syndrome of burn injury, Crit. Care Med. 10: 870, 1982.
4) Brent, G. A., Hershman, J. M. Thyroxine therapy in patients sith severe nonthyroidal illnesses and low serum thyroxine consentration. J. Clin. Endocrin. Metab. 63: 1, 1986.
5) Zaloga, G. P., O'brian, J. T. Euthyroid sick syndrome. Am.Fam. Physician 31: 236, 1985.